Notas sobre la rigidez constitucional en México (a propósito del centenario de la constitución política de los Estados Unidos Mexicanos)

AutorJosé de Jesús Chávez Cervantes
CargoAbogado y Maestro en Derecho Constitucional por la Universidad de Guadalajara
Páginas1-34
ΛΕΤΡΑΣ ϑΥΡΙ∆ΙΧΑΣ Ν∨Μ. 24 ΠΡΙΜΑςΕΡΑ 2017 ΙΣΣΝ 1870−2155
1
ΝΟΤΑΣ ΣΟΒΡΕ ΛΑ ΡΙΓΙ∆ΕΖ ΧΟΝΣΤΙΤΥΧΙΟΝΑΛ ΕΝ Μ⊃ΞΙΧΟ
(Α ΠΡΟΠΣΙΤΟ ∆ΕΛ ΧΕΝΤΕΝΑΡΙΟ ∆Ε ΛΑ ΧΟΝΣΤΙΤΥΧΙΝ
ΠΟΛ⊆ΤΙΧΑ ∆Ε ΛΟΣ ΕΣΤΑ∆ΟΣ ΥΝΙ∆ΟΣ ΜΕΞΙΧΑΝΟΣ)
ΝΟΤΕΣ ΟΝ ΧΟΝΣΤΙΤΥΤΙΟΝΑΛ ΡΙΓΙ∆ΙΤΨ ΙΝ ΜΕΞΙΧΟ
(ΦΟΡ ΤΗΕ ΠΥΡΠΟΣΕ ΟΦ ΤΗΕ ΧΕΝΤΕΝΑΡΨ ΟΦ ΤΗΕ ΠΟΛΙΤΙΧΑΛ
ΧΟΝΣΤΙΤΥΤΙΟΝ ΟΦ ΤΗΕ ΥΝΙΤΕ∆ ΜΕΞΙΧΑΝ ΣΤΑΤΕΣ)
ϑοσ δε ϑεσσ Χη〈ϖεζ Χερϖαντεσ
Συµαριο: Ι. Ιντροδυχχι⌠ν; ΙΙ. ↵Θυ εσ λα ριγιδεζ χονστιτυχιοναλ?; ΙΙΙ. Λα ριγιδεζ
χονστιτυχιοναλ χοµο ρασγο δελ χονστιτυχιοναλισµο; Ις. Λα ριγιδεζ χονστιτυχιοναλ εν Μξιχο;
ς. Χονχλυσιονεσ; ςΙ. Βιβλιογραφα Φεχηα δε ρεχεπχι⌠ν: 29 δε Νοϖιεµβρε δε 2016. Φεχηα δε
Αχεπταχι⌠ν: 21 δε Φεβρερο δε 2017.
________________________________________________________________________
Αβογαδο ψ Μαεστρο εν ∆ερεχηο Χονστιτυχιοναλ πορ λα Υνιϖερσιδαδ δε Γυαδαλαϕαρα. Μ〈στερ εν Εστυδιοσ
Αϖανζαδοσ εν ∆ερεχηοσ Ηυµανοσ ψ αλυµνο δελ ∆οχτοραδο δελ Ινστιτυτο δε ∆ερεχηοσ Ηυµανοσ Βαρτολοµ
δε λασ Χασασ, Υνιϖερσιδαδ Χαρλοσ ΙΙΙ δε Μαδριδ.
ΛΕΤΡΑΣ ϑΥΡΙ∆ΙΧΑΣ Ν∨Μ. 24 ΠΡΙΜΑςΕΡΑ 2017 ΙΣΣΝ 1870−2155
2
Ρεσυµεν: α χιεν α〉οσ δε λα προµυλγαχι⌠ν δε λα Χονστιτυχι⌠ν µεξιχανα, σε ηαχε
νεχεσαριο ηαχερ υν αν〈λισισ χον ρεσπεχτο αλ πρινχιπιο δε ριγιδεζ χονστιτυχιοναλ θυε
εσ χονσιδεραδο χοµο υν µεχανισµο ινστιτυχιοναλ ιρρενυνχιαβλε δεσδε λα ⌠πτιχα δελ
χονστιτυχιοναλισµο χοντεµπορ〈νεο. Πορ λο αντεριορ, αδϖερτιρεµοσ θυε εν Μξιχο, λα
ριγιδεζ χονστιτυχιοναλ δεϕα µυχηο θυε δεσεαρ, ψα θυε ϖερεµοσ χον τοταλ δεσαγραδο
θυε λα διν〈µιχα δε ρεφορµα χονστιτυχιοναλ εν Μξιχο ινδιχα µ〈σ υνα Χονστιτυχι⌠ν
εν σεντιδο φλεξιβλε, α πεσαρ δε θυε λα Χονστιτυχι⌠ν µεξιχανα χοντεµπλα αλγυνοσ
µεχανισµοσ δε ριγιδεζ.
Παλαβρασ χλαϖε: Χονστιτυχι⌠ν, ριγιδεζ, χονστιτυχιοναλισµο ψ ρεφορµα χονστιτυχιοναλ.
Αβστραχτ: ονε ηυνδρεδ ψεαρσ αφτερ τηε προµυλγατιον οφ τηε Μεξιχαν Χονστιτυτιον, ιτ
ισ νεχεσσαρψ το µακε αν αναλψσισ ρεγαρδινγ τηε πρινχιπλε οφ χονστιτυτιοναλ ριγιδιτψ
τηατ ισ χονσιδερεδ ασ αν ινστιτυτιοναλ µεχηανισµ τηατ χαν νοτ βε ρενουνχεδ φροµ
τηε στανδ ποιντ οφ χοντεµπορανψ χονστιτυτιοναλισµ. Τηερεφορε, ωε ωιλλ ωαρν τηατ ιν
Μεξιχο, χονστιτυτιοναλ ριγιδιτψ λεαϖεσ µυχη το βε δεσιρεδ, σινχε ωε ωιλλ σεε ωιτη
τοταλ δισπλεασυρε τηατ τηε δψναµιχσ οφ χονστιτυτιοναλ ρεφορµ ιν Μεξιχο γιϖεσ µορε
ινδιχατιον οφ α Χονστιτυτιον ιν α φλεξιβλε σενσε, δεσπιτε τηε φαχτ τηατ τηε Μεξιχαν
Χονστιτυτιον χοντεµπλατεσ σοµε µεχηανισµσ οφ στιφφνεσσ.
Κεψ ωορδσ: Χονστιτυτιον, ριγιδιτψ, χονστιτυτιοναλισµ ανδ Χονστιτυτιοναλ ρεφορµ.
Ι. ΙΝΤΡΟ∆ΥΧΧΙΝ
Λα ιδεα δε εστε αρτχυλο εσ χοµπαρτιρ αλγυνασ ρεφλεξιονεσ αχερχα δε λοσ
φυνδαµεντοσ θυε δαν συστεντο αλ πρινχιπιο δε ριγιδεζ χονστιτυχιοναλ ψ τραταρ δε
χοντρασταρ λο θυε λα δοχτρινα δεσχριβε, χον λο θυε ηα συχεδιδο α λο λαργο δε λοσ χιεν
α〉οσ δε ϖιδα δε λα Χονστιτυχι⌠ν Πολτιχα δε λοσ Εσταδοσ Υνιδοσ Μεξιχανοσ (εν
αδελαντε, ΧΠΕΥΜ), εσπεχφιχαµεντε χον ελ τεµα δε λα ρεφορµα χονστιτυχιοναλ.
Παρα λογραρ ελ χοµετιδο, εσ νεχεσαριο νο περδερ δε ϖιστα ελ σιγυιεντε
χυεστιοναµιεντο. ↵Σε πυεδε χονσιδεραρ α λα Χονστιτυχι⌠ν µεξιχανα χοµο υν
δοχυµεντο χονστιτυχιοναλ ργιδο? ∆ε εντραδα, σε πυεδε αφιρµαρ θυε σ. Λα
ΛΕΤΡΑΣ ϑΥΡΙ∆ΙΧΑΣ Ν∨Μ. 24 ΠΡΙΜΑςΕΡΑ 2017 ΙΣΣΝ 1870−2155
3
Χονστιτυχι⌠ν προµυλγαδα εν 1917 εσ ργιδα δεσδε υν πυντο δε ϖιστα ϕυρδιχο ψ
ταµβιν δεσδε ελ πυντο δε ϖιστα δοχτριναριο, περο φ〈χτιχαµεντε νο λο εσ. Σι
τοµαµοσ εν χονσιδεραχι⌠ν ελ νµερο ταν δεϖασταδορ δε ρεφορµασ θυε σε ηαν
λλεϖαδο α χαβο δεσδε λα εντραδα εν ϖιγορ δελ δοχυµεντο χονστιτυχιοναλ ελ 1 δε
µαψο δε 1917, χονταµοσ χον 703 ρεφορµασ1, λο θυε δεϕα εντρεϖερ δεσδε υν ινιχιο,
λα ποχα φορταλεζα χονστιτυχιοναλ φρεντε αλ ποδερ. Εσ δεχιρ, λα Χονστιτυχι⌠ν δε Μξιχο,
εσ πρ〈χτιχαµεντε υν δοχυµεντο α µερχεδ δε λοσ χαπριχηοσ δε θυιενεσ δετενταν ελ
ποδερ.
Ελ πρεσεντε αρτχυλο χυεντα χον λοσ σιγυιεντεσ απαρταδοσ. Εν πριµερ λυγαρ, ϖερεµοσ
λο θυε λα δοχτρινα ηα διχηο εν τορνο αλ πρινχιπιο δε λα ριγιδεζ χονστιτυχιοναλ,
δεσταχανδο λοσ ελεµεντοσ µ〈σ διστιντιϖοσ θυε νοσ αψυδαραν εν τοδο χασο α
διφερενχιαρ εντρε χονστιτυχιονεσ ργιδασ ψ φλεξιβλεσ, ο εν συ δεφεχτο, δοχυµεντοσ
χονστιτυχιοναλεσ εξτρεµαδαµεντε ργιδοσ. Πορ οτρο λαδο, εσβοζαρεµοσ θυε ελ
πρινχιπιο δε ριγιδεζ χονστιτυχιοναλ εσ υν ρασγο δε λα δοχτρινα θυε σε ηα ϖενιδο
δενοµινανδο χονστιτυχιοναλισµο. Αθυ, ηαβρ〈 θυε δεσταχαρ λα ιµπορτανχια δε λα
ριγιδεζ παρα ελ χονστιτυχιοναλισµο εν τρµινοσ δε τοδο ο ναδα; εσ δεχιρ, λα
Χονστιτυχι⌠ν θυε ελ χονστιτυχιοναλισµο προπυγνα, εξιγε µεχανισµοσ δε ριγιδεζ
χονστιτυχιοναλ. Εν οτρασ παλαβρασ, ελ ελεµεντο δε λα ριγιδεζ χονστιτυχιοναλ εσ, µυψ
σεγυραµεντε, υν ρασγο ιννεγοχιαβλε δεσδε λα ⌠πτιχα δελ χονστιτυχιοναλισµο εν
αρασ δε λιµιταρ αλ ποδερ. Εν τερχερ λυγαρ, υνα ϖεζ ϖιστο λο θυ εσ λα ριγιδεζ
χονστιτυχιοναλ ψ στα χοµο πρινχιπιο χλαϖε δελ χονστιτυχιοναλισµο δε χαρα α λιµιταρ
αλ ποδερ, τρασλαδαρεµοσ ελ δισχυρσο αλ χαµπο δελ χονστιτυχιοναλισµο µεξιχανο, εσ
δεχιρ, ϖερεµοσ θυε α λα Χονστιτυχι⌠ν µεξιχανα, νο λε ηα βασταδο χον µαντενερ υν
εστατυσ δε ριγιδεζ, πυεσ στα ηα σιδο ρεφορµαδα δε φορµα θυε ηοψ ασιστιµοσ α υνα
νυεϖα Χονστιτυχι⌠ν τοταλµεντε παρχηαδα ψ χονδιχιοναδα πορ ελ ποδερ. Πορ ταντο, ελ
πρινχιπιο δε ριγιδεζ χονστιτυχιοναλ, νο ηα ποδιδο χυµπλιρ χοµο αριετε δε βαταλλα
φρεντε α λοσ χαπριχηοσ δελ ποδερ, θυεδανδο λα Χονστιτυχι⌠ν α µερχεδ δε θυιενεσ λο
δετενταν. Λο αντεριορ νο θυιερε δεχιρ θυε νο εξισταν ρεφορµασ θυε εφεχτιϖαµεντε
1 Λα λτιµα αχτυαλιζαχι⌠ν δελ πρεσεντε εστυδιο δατα δελ πασαδο 24 δε φεβρερο δε 2017, φεχηα εν θυε σε
πυβλιχ⌠ εν ελ ∆ιαριο Οφιχιαλ δε λα Φεδεραχι⌠ν, λα λτιµα ρεφορµα α λα Χονστιτυχι⌠ν Μεξιχανα. ∆ιαριο Οφιχιαλ δε
λα Φεδεραχι⌠ν, Σεχρεταρια δε Γοβερναχι⌠ν, δατο ρεχυπεραδο εν:
ηττπ://ωωω.δοφ.γοβ.µξ/νοτα_δεταλλε.πηπ?χοδιγο=5472965&φεχηα=24/02/2017

Para continuar leyendo

Solicita tu prueba

VLEX utiliza cookies de inicio de sesión para aportarte una mejor experiencia de navegación. Si haces click en 'Aceptar' o continúas navegando por esta web consideramos que aceptas nuestra política de cookies. ACEPTAR